۱. نقش هورمون‌ها (کورتیزول)
استرس مزمن باعث افزایش ترشح کورتیزول، هورمون استرس، از غدد فوق‌کلیوی می‌شود. کورتیزول:
- تجمع چربی شکمی را تشدید می‌کند، زیرا چربی احشایی (در ناحیه شکم) به این هورمون حساس است.
- اشتها را افزایش می‌دهد، به‌ویژه میل به غذاهای پرچرب و پرقند (غذاهای به‌اصطلاح "راحت‌کننده").
- متابولیسم را کند می‌کند، که منجر به ذخیره بیشتر کالری به‌صورت چربی می‌شود.
۲. پرخوری عصبی
استرس می‌تواند به پرخوری عصبی منجر شود، زیرا افراد ممکن است برای تسکین احساسات منفی به غذا پناه ببرند. این رفتار اغلب شامل مصرف غذاهای پرکالری و ناسالم است که به افزایش وزن کمک می‌کند.
۳. اختلال در خواب
استرس مزمن اغلب باعث بی‌خوابی یا خواب بی‌کیفیت می‌شود. کمبود خواب تعادل هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها (گرلین و لپتین) را مختل می‌کند، که منجر به افزایش اشتها و تمایل به غذاهای ناسالم می‌شود.
۴. کاهش فعالیت بدنی
افراد تحت استرس ممکن است کمتر ورزش کنند یا انگیزه‌ای برای فعالیت بدنی نداشته باشند، که این امر به کم‌تحرکی و افزایش وزن منجر می‌شود.
۵. چرخه معیوب
چاقی ناشی از استرس می‌تواند اعتماد به نفس را کاهش دهد و استرس بیشتری ایجاد کند، که این چرخه معیوب را تقویت می‌کند.
راهکارها:
- مدیریت استرس: تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق یا مشاوره روان‌شناختی.
- رژیم غذایی سالم: کاهش مصرف قند و غذاهای فرآوری‌شده و افزایش فیبر و پروتئین.
- ورزش منظم: فعالیت بدنی کورتیزول را کاهش می‌دهد و متابولیسم را بهبود می‌بخشد.
- خواب کافی: حفظ روال خواب منظم برای تنظیم هورمون‌ها.
نتیجه‌گیری:
استرس به‌طور مستقیم و غیرمستقیم (از طریق هورمون‌ها، رفتارها و سبک زندگی) می‌تواند باعث چاقی، به‌ویژه در ناحیه شکم، شود. مدیریت استرس و اصلاح سبک زندگی می‌تواند این تأثیر را کاهش دهد